Tłumaczenia przysięgłe – znaki diakrytyczne

Znaki diakrytyczne (stgr. διακριτικός diakritikós – odróżniający) – to znaki graficzne używane w alfabetach i innych systemach pisma, umieszczane nad, pod literą, obok lub wewnątrz niej, zmieniające sposób odczytu tej litery i tworzące przez to nową literę. [https://pl.wikipedia.org/wiki/Znaki_diakrytyczne]

Znaki diakrytyczne są najbardziej charakterystyczną cechą języka polskiego.

Jest ich dziewięć: ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż.

O ile pomijanie polskich znaków diakrytycznych w wiadomościach wysyłanych smsem czy mailem można zaakceptować, o tyle brak tego typu liter w nazwisku czy imieniu na oficjalnym dokumencie stanowi poważny problem. W zagranicznych aktach stanu cywilnego nie stosuje się polskich znaków diakrytycznych i Polacy mieszkający za granicą napotykają na spore trudności podczas załatwiania spraw w polskich urzędach. Nowe regulacje prawne Ministerstwa Spraw Wewnętrznych dają możliwość uzupełniania imion i nazwisk w aktach stanu cywilnego o polskie znaki diakrytyczne, nieuwzględnione w zagranicznych aktach stanu cywilnego, bez konieczności korzystania z drogi sądowej.

W przypadku tłumaczeń przysięgłych zasady transkrypcji polskich imion, nazwisk i nazw własnych określa KODEKS TŁUMACZA PRZYSIĘGŁEGO przyjęty uchwałą Rady Naczelnej Polskiego Towarzystwa Tłumaczy Przysięgłych i Specjalistycznych TEPIS z dnia 30 czerwca 2011 roku opracowany na podstawie wniosków członków Towarzystwa oraz niezrzeszonych tłumaczy przysięgłych przez Komitet Redakcyjny KTP z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości oraz członków Międzyinstytucjonalnego Komitetu Konsultacyjnego. Oto niektóre z nich:

Znaki diakrytyczne i ich brak w nazwach własnych

1. Nazwy własne zawierające litery opatrzone znakami diakrytycznymi w języku źródłowym zachowują te znaki w tłumaczeniu na język docelowy.
2. Fakt braku domniemanych znaków diakrytycznych w nazwach własnych pochodzenia obcego w tłumaczeniu z danego języka źródłowego, w którym znaki te nie istnieją, należy skomentować w uwadze tłumacza.
3. Polskie nazwy własne osób i nazwy geograficzne podane w tekście źródłowym bez znaków diakrytycznych powinny być w tłumaczeniu przytoczone w tej samej postaci (bez znaków diakrytycznych).
   

W odniesieniu do powyższej zasady warto zauważyć, że tłumacz przysięgły może w tłumaczeniu uzupełnić dane osobowe z dokumentu źródłowego informacją o właściwej pisowni imienia i nazwiska  widniejącej w dokumencie tożsamości, odnotowując ten fakt i określając rodzaj dokumentu tożsamości w formule poświadczającej.

Przykład z praktyki: obywatel polski Stanisław Rogaliński mieszkający w Szwecji otrzymuje szwedzki akt małżeństwa, na którym jego nazwisko zapisano bez polskich znaków diakrytycznych czyli STANISLAW ROGALINSKI. Tłumacząc taki akt urodzenia na język polski, tłumacz przysięgły, na podstawie okazanego dokumentu tożsamości tej osoby, stwierdza właściwą pisownię imienia i nazwiska oraz podaje ją w przypisach w następującej formie:

Imię i nazwisko: Stanislaw Rogalinski / Stanisław Rogaliński – pisownia imienia i nazwiska zgodna z okazanym dokumentem tożsamości (paszportem) – przyp. tłum./

Pełną treść Kodeksu Tłumacza Przysięgłego znajdziesz na http://tepis.org.pl/wp-content/uploads/przepisy-prawa/kodeks-tp.pdf

Wszelkie pytania i wątpliwości dotyczące zasad wykonywania tłumaczeń przysięgłych i zwykłych prosimy kierować na angos@angos.com.pl. Służymy radą i pomocą na każdym etapie realizacji zlecenia.  Zapraszamy do kontaktu!

Ciekawostka 🙂

Najkrótsze zdanie, które zawiera wszystkie polskie litery diakrytyzowane brzmi: Zażółć gęślą jaźń. Wprawdzie nie ma ono sensu, ale służy do sprawdzania, czy dana czcionka komputerowa posiada polskie znaki diakrytyczne.